بخش خصوصی، حلقه گمشده مسکن‌ ملی

در شرایطی که مردم و به ویژه اقشار کم‌درآمد در تامین مسکن با مشکلات متعددی مواجهند، بدیهی است که اجرای این پروژه باید روند سریع‌تری را به خود بگیرد تا بتواند بخشی از نیاز مسکن را پوشش دهد. اما بدیهی است که برای تسریع در اجرای ساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن، ورود بخش خصوصی به این طرح ضرورت دارد.
با این حال تاکنون بخش خصوصی در اجرایی شدن این طرح نقش کمرنگی داشته و این در حالی است که این بخش تاکنون در حوزه ساخت و تامین مالی طرح نهضت ملی مسکن، پیشنهادها و راهکارهای عملی متعددی را ارائه کرده است.

دولت از توان بخش خصوصی استفاده کند
در همین رابطه رئیس انجمن صنعت ساختمان استان کرمانشاه با اشاره به سرمایه، دانش و تخصص بخش خصوصی، گفت: دولت در صورت جلب مشارکت بخش خصوصی به ویژه انبوه‌سازان ساختمانی به راحتی می‌تواند طرح ملی نهضت مسکن را که برای دولت بار مالی بسیار سنگینی دارد، اجرایی کند.
آرش شادفر با اشاره به هزینه‌های هنگفت اجرای طرح نهضت ملی مسکن برای دولت، افزود: اجرای این طرح به تنهایی توسط دولت طولانی خواهد شد و این باعث افزایش هزینه و کاهش کیفیت ساخت‌وساز و در نهایت نارضایتی مردم و متقاضیان مانند مسکن مهر خواهد شد.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه مسکن مهر اگر درست اجرا می‌شد، دستاوردهای بزرگ و بهتری داشت، بیان کرد: درسی که از مسکن مهر برای اجرای موفق طرح نهضت ملی مسکن می‌توان گرفت، این است که نباید براساس آزمون و خطا پیش برویم. باید ایرادات مسکن مهر را احصا کنیم و سپس در این طرح دست به اقدام بزنیم.
وی موازنه سه ضلع هزینه، زمان و کیفیت را شاخص موفقیت یک پروژه عمرانی تعریف کرد و افزود: وقتی اجرای یک پروژه زمانبر شود، هزینه‌های نگهداری و اجرای آن افزایش می‌یابد و این بر کیفیت مصالح آن نیز تاثیر خواهد گذاشت، بنابراین فقط اجرای پروژه عامل موفقیت آن نیست، بلکه باید ببینیم در چه مدت زمان و با چه هزینه‌ای ساخته شده است.

جایگاه بخش خصوصی در نهضت ملی تعریف شود
رئیس انجمن صنعت ساختمان استان کرمانشاه گفت: درس دیگری که از طرح مسکن مهر می‌توان گرفت، کم‌توجهی به مشارکت بخش خصوصی به ویژه در بحث زیرساخت‌ها است. اگر بخش خصوصی مخصوصا در بحث تامین زیرساخت‌های پروژه‌های نهضت ملی مسکن مانند جاده، احداث مدرسه ، مکان های تفریحی، بوستان و دیگر موارد مشارکت کند، هزینه های بسیار زیادی را از دوش دولت برداشته می‌شود. زیرا دولت به تنهایی توان مالی و نیروی اجرای این طرح بزرگ را ندارد و مشمول زمان خواهد شد.
شادفر عنوان کرد: متاسفانه دولت در اجرای طرح نهضت ملی مسکن جایگاه آنچنانی دقیقی برای بخش خصوصی ندیده و تعریف نکرده و همین عامل به نظر باعث اجرای ناموفق آن ظرف مدت زمان مقرر خواهد شد.

هزینه بالای ساخت مسکن توسط دولت
این کارشناس حوزه ساختمان‌سازی توضیح داد: بخش خصوصی هم سرمایه، دانش و تخصص لازم را برای اجرای پروژه‌ها دارد و هم انگیزه که عامل بسیار مهمی در موفقیت یک پروژه است و می‌تواند پروژه‌های باکیفیتی در مدت کوتاهی در راستای سودهی در مدیریت پروژه بسازد و تحویل دهد و دولت به عنوان ناظر و تسهیل‌گر در پروژه مشارکت کند و از بخش خصوصی کار بخواهد.
وی بیان داشت: در کمتر جایی از دنیا دولت با زمین رایگان و هیچ سپرده‌ای برای مردم خانه می‌سازد، اما باید دقت کنیم اجرای پروژه‌هایی که دولت هم بسازد و هم زیرساخت‌ها را مانند فضای سبز، جاده‌سازی را فراهم کند، همزمان با هم نمی‌تواند انجام شود و زمانبر خواهد شد و هزینه‌ها را برای دولت بسیار افزایش خواهد داد. بنابراین مشارکت بخش خصوصی را برای موفقیت در این طرح می‌طلبد.

انبوه‌سازان به دنبال تحقق مشارکت مردمی
همچنین رئیس انجمن انبوه‌‌سازان استان تهران درخصوص تعامل دولت و بخش خصوصی در زمینه نهضت ملی مسکن گفت: بخش خصوصی مصمم است در عملیاتی شدن این شعار نقش ایفا کند و ما درصددیم تا با ایجاد کارگروه‌‌هایی مشارکت مردمی ‌‌را در ساخت مسکن عملی کنیم. به همین دلیل اگر نتوانیم در قالب ایجاد تشکل به فعالیت‌‌های انفرادی مردم در زمینه ساخت مسکن انسجام دهیم، در صنعت ساختمان نمی‌توانیم این شعار را عملیاتی کنیم.
ایرج رهبر افزود: ایجاد تشکل انبوه‌‌سازان مسکن و ساختمان یک کار کاملا حرفه‌‌ای و دقیق است، زیرا مسکن در اقتصاد کشور هم از نظر ایجاد اشتغال و هم از نظر نیاز مردم به آن پیشرو است و ما باید روی ساخت مسکن با نظر کارشناسی برنامه‌‌ریزی‌‌های دقیقی انجام دهیم.

تامین مالی، مشکل جدی نهضت ملی مسکن
وی درخصوص مشکلات نهضت ملی مسکن متذکر شد: تامین منابع مالی یکی از مشکلات جدی نهضت ملی مسکن است، متاسفانه با توجه به تورم روز‌افزونی که در کشور شاهد آن هستیم عدم‌تامین مالی مناسب برای ادامه اجرای این طرح کار بسیار دشواری است که امیدواریم دولت بتواند با ثابت نگه داشتن تورم یا کاهشی کردن تورم از یکسو و از سوی دیگر تامین به موقع منابع مالی این مشکل را حل کند.
رهبر ادامه داد: متقاضیان مسکن ملی از لحاظ مالی توانمند نیستند، به همین دلیل دولت تسهیلات بانکی برای خرید مسکن نهضت ملی را از ۱۵۰ به ۵۰۰‌ میلیون تومان به طور تدریجی افزایش داد تا توان مالی مردم را برای خرید مسکن ملی افزایش دهد و اجرای طرح طولانی نشود.
وی به دنیای اقتصاد گفت: از طرفی بخشی از تامین مالی این طرح از طرف متقاضی باید انجام شود که با عنوان آورده متقاضی تلقی می‌شود، اما با توجه به مشکلات اقتصادی کشور و تورم موجود، تامین به‌موقع آن توسط مردم امکان‌‌پذیر نیست. همچنین تامین مبلغ موردنیاز برای ساخت واحد مسکونی هم توسط مردم عملی نیست و همه این مشکلات منجر به طولانی شدن اجرای این طرح می‌شود.

استفاده از ظرفیت مالی بخش خصوصی
رهبر تاکید کرد: ما به دلیل وجود این مشکلات به دولت این پیشنهاد را کردیم تا از ظرفیت مالی بخش خصوصی به صورت مشارکتی استفاده کند و طی مذاکراتی که انجام شد، قرار شد تا شیوه‌‌نامه‌‌هایی برای بخش خصوصی تنظیم شود که در آن مشارکت بخش خصوصی و تامین منابع مالی آن تعریف شود که با ورود سرمایه بخش‌‌خصوصی در این طرح اجرایی شدن آن بسیار هموار خواهد شد.

تهاتر زمین با سرمایه بخش خصوصی
وی در خصوص جزئیات این شیوه‌‌نامه گفت: ما پیشنهاد کردیم تا از طریق صندوق توسعه ملی اعتباری در اختیار بانک‌ها قرار گیرد تا بتوانند با سود کمتر و اقساط بیشتر کار را برای بخش خصوصی هموار کنند. از طرفی ما به عنوان بخش خصوصی حاضر به تهاتر سرمایه خود با زمین هستیم تا در این طرح مشارکت کنیم.
رهبر خاطرنشان کرد: اگر دولت زمین در اختیار بخش خصوصی قرار دهد، این زمین هم در صنعت ساخت‌وساز کشور مصرف می‌شود و همین موجب افزایش ساخت مسکن در کشور خواهد شد.
وی عنوان کرد: بازسازی بافت‌‌های فرسوده می‌تواند به عنوان یک طرح تشویقی برای بخش خصوصی قرار بگیرد، به شرط آنکه دولت توسط ارگان‌‌های خود تضمین خرید آن را به بخش خصوصی بدهد.
رهبر ادامه داد: یکی دیگر از پیشنهادهای ما برای اجرای بهتر طرح نهضت ملی مسکن اعتباری است که کارفرما می‌تواند به کارخانه‌‌های تولیدکننده از جمله فولاد و سایر نهاده‌‌های تولید بدهد که با این کار مواد اولیه به‌‌دست سازنده برسد و پرداخت آن به صورت تضمینی باشد.