انقلاب شهری با حرکت به سمت محله‌های هوشمند

محله‌های هوشمند به محله‌هایی اشاره دارد که از فناوری‌های مدرن استفاده می‌کنند؛ این محله‌ها از اطلاعات جمع‌آوری شده توسط حسگرها و دستگاه‌های متصل به اینترنت استفاده می‌کنند تا خدمات را بهبود بخشند، همچنین می‌توانند به کاهش هزینه‌ها، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و افزایش امنیت و راحتی ساکنان کمک کنند.
برنامه‌ریزان شهری دریافته‌اند که برای هوشمندسازی شهرها لازم نیست حتما از فناوری‌های بسیار پیشرفته استفاده کرد، بلکه حذف خودروها از خیابان‌های شهر یا تغییر ساختار یک محله برای سازگاری بیشتر با مشاغل کوچک محلی می‌تواند به همان اندازه نوآورانه باشد و تمام خیابان‌ها و مناطق شهری را با سنسورها و دوربین‌ها تجهیز کرد.
محله هوشمند یک منطقه شهری است که از انواع مختلف سنسورها و روش‌های الکترونیکی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کند و این اطلاعات سپس برای مدیریت کارآمد دارایی‌ها، منابع و خدمات شهری استفاده خواهد شد، همچنین این فرآیند شامل جمع‌آوری اطلاعات از شهروندان، دستگاه‌ها و منابع شهری است که برای پایش و مدیریت ترافیک خودروها و سیستم‌های حمل‌ونقل، نیروگاه‌های برق، تأسیسات شهری، شبکه‌های تأمین آب، مدیریت پسماند، کشف جرم، سیستم‌های اطلاعاتی، مدارس، کتابخانه‌ها، بیمارستان‌ها و دیگر خدمات اجتماعی، آنالیز و پردازش می‌شود.
محله‌های هوشمند یک نوع توسعه، سازمان‌دهی و مدیریت شهری است که از تکنولوژی‌ها و فناوری‌های مدرن ازجمله هوش مصنوعی و اینترنت اشیا برای بهبود مدیریت انرژی و منابع شهری استفاده می‌کند، همچنین این محله‌ها با جدیدترین المان‌های فناوری جهان ازجمله معابر شارژکننده خودروهای الکتریکی، درخت‌های مصنوعی مکنده آلودگی، ربات‌های هوشمند تحویل کالا و دیگر موارد، طراحی و ساخته می‌شود.
تقویت تعاملات اجتماعی و افزایش حس تعلق و وابستگی به مکان در واحدهای محله‌ای یکی از اهداف اجتماعی رشد هوشمند محله‌ای است، همچنین فناوری محله هوشمند به مسئولان یک شهر اجازه می‌دهد که به‌طور مستقیم با جامعه و زیرساخت‌های شهری تعامل برقرار کنند و به نیازهای شهر و شهروندان پاسخ‌های فوری دهند.

پیش‌نیازهای هوشمندسازی
سیدامیر سامع، نایب‌ رئیس شورای اسلامی‌شهر اصفهان با بیان اینکه شهر هوشمندی از شهر اینترنت اشیا یا مکانیزه بالاتر است، اظهار می‌کند: هوشمندی به این معنا است که روش درست برای تمام اقدامات تعریف شده باشد و به‌صورت صحیح به تمام مسائل پاسخ دهیم.
وی تاکید می‌کند: شهر هوشمند نیازمند زیرساخت، برنامه‌ریزی، امکانات و فرآیندهای خدمت‌رسان به شهروندان بوده، همچنین هوشمندی بالاتر از اتوماسیون است.
سامع می‌گوید: در راستای دستیابی به شهر هوشمند، باید فرآیندهای مشخص داشته باشیم و راهکار درست را برای مسائل تعریف کنیم، همچنین خدمت‌رسانی در شهر هوشمند باید در کمترین زمان و با کمترین جابه‌جایی به صورت غیرحضوری انجام شود.
وی ادامه می‌دهد: دریافت پروانه ساخت‌وساز به‌صورت غیرحضوری و تحویل پسماند توسط اصپاک یک نوع هوشمندی در اصفهان است.
نایب ‌رئیس شورای اسلامی‌ شهر اصفهان خاطرنشان می‌کند: شبکه انرژی و اینترنت پرسرعت در محله هوشمند باید برای منازل تعریف شده باشد.

تجدید حیات شهری
همچنین فریاد پرهیز، رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان اظهار می‌کند: با توجه به روند رو به رشد شهرنشینی و به‌دنبال آن تشدید مشکلات شهرها، برنامه‌ریزان شهری در تلاش برای حل این مشکل و ارائه راه‌حل هستند تا اثرات نامطلوب محیط شهری را به حداقل برسانند و سبب ارتقای کیفیت زندگی شهروندان شوند.
وی اضافه می‌کند: یکی از راهکارهای پیشنهادی برای حل این مشکل، شهر هوشمند بوده و این موضوع در طول سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: با توجه به مشکلات روزافزون شهرنشینی و گسترش جمعیت و معضلاتی که به همراه دارد، توجه مدیران شهری در سال‌های اخیر به شاخص‌های شهر هوشمند معطوف شده است.
پرهیز می‌گوید: توسعه محلات شهر هوشمند به ارتقای سطح زندگی، کسب و کار، تأمین بهتر خدمات، دسترسی به اطلاعات، افزایش درآمدها، صرفه‌جویی در هزینه و وقت و ارتقای سطح فرهنگ شهروندی از طریق آموزش شهروندان، توسعه روش‌های خلاق برای بهبود زندگی و کار را موجب می‌شود، همچنین با هوشمندسازی فضاهای شهری علاوه بر ارتقای پایداری می‌توان سبب تجدید حیات شهری نیز شد.
وی ادامه می‌دهد: یافتن راه‌حل‌های مناسب برای مدیریت پیامدهای منفی شهرنشینی جهانی و کیفیت بالاتر زندگی برای جمعیت شهری هدف از مدل شهر هوشمند است.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: هدف نهایی شهر هوشمند ارائه خدمات هوشمند در تمام عملکردهای حیاتی شهر ازجمله استفاده مؤثر از انرژی، کیفیت بالای محیط زندگی ساکنان، توسعه فضاهای سبز در داخل شهر، توسعه زیرساخت‌های هوشمند و پیشرفته و دستیابی همزمان به رشد اقتصادی و کیفیت زندگی است.

لزوم تعیین اولویت‌ها برای هر شهر
پرهیز می‌گوید: شهر هوشمند دارای ابعاد متفاوتی است، اما مهمترین ابعاد آن مواردی از جمله حکمرانی هوشمند، انرژی هوشمند، ساخت‌وساز هوشمند، جابه‌جایی هوشمند، زیرساخت هوشمند، تکنولوژی هوشمند، مراقبت‌های بهداشتی و شهروند هوشمند را شامل می‌شود و تمام این عوامل بر توسعه پایدار تأثیر بسزایی دارد.
وی اضافه می‌کند: یکی از مهمترین تصمیمات در مسیر هوشمندسازی محلات شهر، تعیین اولویت‌ها برای هر شهر با توجه به موقعیت‌ها و ظرفیت‌های آن شهر است.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: در بعضی از شهرها همچون آمستردام یا وین، اولویت به حمل‌ونقل و مباحث مربوط به انرژی اختصاص پیدا کرده و در این زمینه پیشرفت‌های محسوسی در این دو شهر رخ داده است.
پرهیز می‌گوید: در والنسیا و بارسلون موضوع برنامه‌ریزی عمومی‌و در دبی وجود ساختمان‌های هوشمند در اولویت قرار گرفته و منابع و مطالعات در این زمینه‌ها متمرکز شده است، همچنین سرویس‌های ارتباطی و توسعه آنها در شهرهایی همچون دبی و استکهلم در درجه نخست اهمیت قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه هوشمندسازی محلات مراحل مختلفی را شامل می‌شود، اضافه می‌کند: مرحله نخست، اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان و ایجاد تصویری جدید از محلات شهر بوده و مرحله دوم نیز اجرای پروژه‌های پایلوت در حوزه هوشمندسازی است، همچنین مرحله سوم و مرحله چهارم شامل حرکت تمام دستگاه‌های دخیل در مدیریت شهر به صورت افقی و هم‌زمان و ایجاد پلتفرم یکپارچه‌ای در مدیریت برنامه‌ها، مدیرت زیرساخت‌ها و سامانه‌ها می‌شود.

سخن پایانی
محله‌های پایدار هوشمند باید منطبق با نیازهای نسل‌های فعلی و آینده در جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی باشد، همچنین هرچند که محله هوشمند موجب بهبود زندگی شهروندان می‌شود، اما چالش‌هایی نیز ازجمله حفظ حریم خصوصی، امنیت داده‌ها و دسترسی یکسان به فناوری وجود دارد.