خودنمایی دلار در معاملات ملک

دلار نه تنها نقش اساسی در افزایش قیمت بازار مسکن دارد، بلکه کاهش شدید ارزش پول کشور موجب شده تا هرازگاهی معاملات دلاری مسکن به ترند داغ خبری تبدیل شود.
اگرچه معاملات دلاری محدود به خانه‌های لوکس و مناطق شمال کشور می‌شود، اما نباید در مواردی که معاملات از سوی دوتابعیتی­ها در خارج از کشور انجام می­شود، از خروج ارز غافل شد. در این بین مسئولان غافل از پیامدهای آن گوشه­چشمی به ساماندهی معاملات خارج از عرف جامعه ندارند. این در حالی است که در این زمینه خلأ قانونی وجود دارد و درصورت راه‌اندازی بخش خریدوفروش در سامانه خودنویس، مسلما شاهد ترویج معاملات دلاری ملک خواهیم بود؛ چرا که نظارتی وجود ندارد.
به گفته کارشناسان، دولت باید سیاست‌های پولی و مالی خود را تغییر دهد. همچنین اطمینان و امنیت سرمایه‌گذاری را بالا ببرد که نه تنها شاهد معاملات دلاری مسکن نباشیم، بلکه دیگر ایرانی‌ها به عنوان بزرگترین خریداران ملک در ترکیه مطرح نباشند.
روزنامه «خانمان» در شماره امروز به بررسی معاملات دلاری مسکن پرداخته است که در ادامه می­خوانید.

فرار از کاهش ارز پول کشور
در همین زمینه عباس اکبرپور، دبیر انجمن مهندسان راه‌وساختمان گفت: در عرف بین‌الملل خریدوفروش در هر چارچوبی که خریدار و فروشنده توافق کنند، متعارف است و مشکلی نیست. اگر در حال حاضر شاهد معاملات دلاری در بازار مسکن هستیم. چون ارزش پول کشور پایین آمده و مالکان سعی می‌کنند با فروش دلاری واحد مسکونی خود، سرمایه‌شان را با تورم‌ بازارهای موازی همتراز کنند. به این ترتیب فروشنده از کاهش نوسانات ارزش پول داخلی مصون خواهد ماند. این گونه تغییر ماهیت معاملات در املاک بزرگ و لوکس و زمین دیده می شود و در املاک با متراژ کوچک متداول نیست. بنابراین تاثیر نامحسوسی بر قیمت‌ها در بازار مسکن خواهد داشت.

راه های خروج ارز باز است
وی در پاسخ به این سوال که آیا خریدوفروش دلاری مسکن موجب خروج ارز از کشور می‌شود، گفت: متاسفانه در حال حاضر خروج ارز از کشور به طرق مختلفی انجام می‌شود، و شنیده شده بسیاری از افراد دوتابعیتی در خارج از کشور تمایل به خرید و فروش دلاری ملکشان را دارند که باید مسئولان تمهیداتی بیندیشند تا دیگر شاهد خروج ارز از کشور نباشیم. چنین اتفاقاتی ریشه در سیاست‌های پولی و مالی نادرستی دارد که از سوی بانک مرکزی و مسئولان اقتصادی کشور اتخاذ می‌شود.
این کارشناس مسکن ادامه داد: همچنین باید اطمینان و امنیت سرمایه‌گذاری را در داخل کشور بالا برود تا در زمینه ساخت‌وساز و معامله املاک در داخل کشور نه تنها شاهد خروج ارز از کشور نباشیم، بلکه ارز وارد کشور هم شود. تا وقتی که به صورت کلان به این امر پرداخته نشود، اوضاع بر همین منوال است و ارز از کشور به روش‌های مختلف دیگر خارج خواهد شد؛ چراکه در حال حاضر شاهد هستیم مالکان ملک خود را در ایران به فروش می‌رسانند و در ترکیه اقدام به خرید می‌کنند. به طوری که یکی از بزرگترین خریداران ملک در ترکیه ایرانی‌ها هستند.

صورت مسئله را پاک نکنیم
اکبرپور در پاسخ به این ‌سوال که قرار است سامانه خودنویس از خرداد ماه در بخش خرید و فروش هم فعال شود؛ آیا با نبود نظارت، معاملات دلاری مسکن شیوع پیدا خواهد کرد، گفت: ارائه خدمات معاملات ملکی از سوی صنف مشاوران املاک انجام می‌شود و اگر دولت تا به حال نتوانسته این صنف را ساماندهی کند، دلیل نمی‌شود که آنها حذف شوند و صورت مسئله را پاک کند. چراکه با راه‌اندازی سامانه خودنویس ارتباط بین فروشنده و خریدار قطع خواهد شد.
وی افزود: اگر این صنف ساماندهی می‌شد، در حال حاضر شاهد نبودیم که درآمدشان بدون هیچ علم و تخصصی از مهندسان ناظر و مجریان بیشتر باشد. این در حالی‌ است که در کشورهای دیگر مشاوران املاک دوره‌های خاصی را می‌گذرانند و سپس برایشان پروانه صادر می‌شود و در مرحله بعد درجه‌بندی می‌شوند. به این ترتیب، یک فرد نمی‌تواند به یکباره دفتر معاملات ملکی احداث کند. این مهم در ایران انجام نشده و کنترل و نظارتی بر این صنف نیست.
دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان اظهار کرد: متاسفانه دولت یک کار میدانی و مطالعاتی انجام نداده که چگونه می‌تواند املاکی‌ها را ساماندهی کند و اقدام به پاک کردن صورت مسئله کرده و حتی عواقب حذف املاکی‌ها بررسی نشده است.

لزوم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی
همچنین حسن محتشم، عضو هیئت مدیره انجمن انبوه­سازان مسکن و ساختمان استان تهران گفت: خریدوفروش دلاری ملک در کشوری که پول رایجش در جریان است و اسمی به نام ریال دارد، اقدام اشتباه‌ و ناپسندی است. اگر فردی دلار لازم دارد، باید در معاملات ریال را بگیرد و تبدیل به دلار کند. برای جلوگیری از این گونه معاملات، دولت باید فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی کند تا ملکی که به خاک کشور چسبیده است، به صورت دلاری خریدوفروش نشود.

نقشی درافزایش قیمت مسکن ندارد
این کارشناس بازار مسکن در پاسخ به این‌سوال که آیا خرید و فروش دلاری موجب گرانی مسکن خواهد شد، گفت: تعداد این معاملات که خارج از عرف جامعه است اندک و محدود به ساختمان‌های لاکچری می‌شود به همین دلیل نمی‌تواند نقش مهمی در قیمت و عرضه مسکن داشته باشد.
املاکی‌ها نقش برجسته‌ای ندارند
محتشم در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه این گونه معاملات در دفاتر مشاوران املاک انجام می‌شود، آیا در این زمینه خلأ قانونی وجود دارد، گفت: معامله دلاری مسکن تخلف به شمار نمی‌رود، چراکه خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که معامله در خارج از عرف متعارف آن کشور انجام شود. با این حال قوانین مدونی در این زمینه وجود ندارد و در صورت شیوع امکان دارد که دولت تمهیداتی برای جلوگیری از آن بیندیشد.
وی یادآور شد: ناگفته نماند نباید در این گونه معاملات از نقش مشاوران املاک غافل شد، البته مشاوران املاک نقش برجسته­ای ندارند، چراکه توافقی بین خریدار و فروشنده است و دولت موظف است ریشه‌یابی کند که چرا چنین معاملاتی رواج یافته است.
این کارشناس اقتصاد مسکن در پاسخ به این سوال که آیا راه‌اندازی سامانه خودنویس تاثیری بر شیوع معاملات دلاری خواهد داشت، گفت: با توجه به اینکه املاکی‌ها فقط ارتباط بین خریدار و فروشنده ایجاد می‌کنند و درواقع نقش شاهد را ایفا می‌کنند، تاثیری بر جلوگیری از این گونه معاملات ندارند. بنابراین معاملاتی که در سامانه خودنویس ثبت می­شود، فرقی با ثبت قرارداد در دفاتر مشاوران املاک ندارد. فقط یک مُهری پای قرارداد زده می‌شود که هیچ ارزش قانونی ندارد، اما از نظر روانی یک اطمینانی به مؤجر و خریدار می‌دهد.